Giriş: Kuş Bakışı Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne Geçiş (Introduction: Bird’s Eye View on the Transition from the Ottoman Empire to the Turkish Republic)

Abstract

Bu özel sayının amacı Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişi farklı yönleriyle irdelemektir. Şüphesiz ki, Cumhuriyet’in ilk yılları üzerine çalışan sosyal bilimciler Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemine ilişkin tartışmaları analizlerinde kullanmaktadırlar. Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişte devamlılıklar olduğu gibi kopuşlar da mevcuttur. Elbette geçiş süreci devamlılık ve kopuş noktaları ile sınırlı değildir. Uluslararası düzlemde sistem, ulusal düzlemde siyasi ve iktisadi alanlarda gücün yeniden dağılımı süreçlerini de içermektedir. Bu özel sayıda  yer alan makaleleri okumaya bir başlangıç oluşturmak üzere, bu giriş yazısında, Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişin kuş bakışı arka planını verip, bu özel sayıyı oluşturan makaleleri kısaca tanıtmak istiyorum.

Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçiş, iki devrimin bir arada yaşanmasıyla mümkün olmuştur. Bu çifte devrimin ilk boyutu, 1919-1922 yılları arasında gerçekleşen ve Türkiye’nin uluslararası düzlemde bağımsız, egemen bir devlet olarak tanınmasına yol açacak 24 Temmuz 1923 Lausanne Antlaşması ile sonuçlanan Ulusal Kurtuluş Savaşı’dır. İkincisi ise ülke içinde yaşanan güç mücadelesi ile ilgilidir. Bu çifte devrim, iki Dünya Savaşı arası dönemde Türkiye Cumhuriyeti’nin ulus-devlet olarak biçimlenmesine yol açmıştır.